Wat is stress?

Iedereen ervaart soms stress, maar wat is stress precies? En is het slecht als je weleens gestrest bent? De term ‘stress’ kent iedereen inmiddels wel, maar deze is pas ontstaan in de jaren 30 van de vorige eeuw. De Hongaarse wetenschapper Hans Selye, ook wel de vader van stress genoemd, is degene die deze term bedacht heeft.

Er is vanuit verschillende disciplines onderzoek gedaan naar stress, waardoor er rond de definitie van stress enige verwarring is ontstaan. Stress heeft 3 verschillende omschrijvingen:

• Omstandigheden, situaties en prikkels die emotioneel belastend kunnen zijn. Een term die beter past in deze gevallen is ‘stressor’ of ‘oorzaak van stress’.
• De symptomen van stress, ook wel ‘stressreactie’ genoemd.
• De meest algemene definitie van stress is: “een verschil tussen de eisen die aan iemand gesteld worden door de omgeving (of zichzelf) en de eigen inschatting van de mogelijkheden om aan deze eisen te voldoen.”

Gezonde en ongezonde stress

In bepaalde mate is stress positief. Acute stress zorgt ervoor dat je zo goed mogelijk kan functioneren in een noodsituatie. Door stress stijgen je bloeddruk en hartslag, versnelt je ademhaling en maakt je lichaam adrenaline aan. Kortom, je bent klaar om meteen in actie te komen. Dit komt in sommige situaties goed van pas, bijvoorbeeld als je moet vluchten van gevaar, of een intense inspanning moet leveren. Als het gevaar geweken is, of je hebt de taak voltooid komt je lichaam weer tot rust en moet je herstellen.

Er zijn ook emotionele situaties waarbij eenzelfde stressreactie ontstaat: scheiding, deadline voor werk of school, werkloos zijn, overlijden van een dierbare. Dit kan ervoor zorgen dat jij langdurig stress ervaart, waardoor er voor jouw lichaam niet genoeg tijd is om te herstellen. Als balans tussen stress en herstel niet aanwezig is, dan is de stress ongezond. Je raakt uitgeput en zo kan chronische stress uiteindelijk resulteren in een burn-out. Dit geldt voor langdurige, maar ook voor erg hevige stress.

Iedereen ervaart stress anders. Sommigen ervaren al snel (te veel) stress, waar anderen hier minder snel last van hebben. Dit hangt af van jouw eerdere ervaringen, copingmechanisme, huidige situatie (mentaal, fysiek, sociaal, financieel) en genetische aanleg.

Chronische stress

Iedereen heeft weleens last van stress en als je het af en toe ervaart is er niet zoveel aan de hand. Wanneer je echter continu in een staat van ‘vechten’ of ‘vluchten’ verkeert spreken we van chronische stress. Ook als je niet uit een stresstoestand raakt wanneer het gevaar voorbij is dreigt chronische stress.

Chronische stress heeft op termijn gevolgen voor je fysieke en mentale welbevinden. Zo verhoogt door chronische stress de kans op hartritmestoornissen. Doordat je veel piekert door de constante stress kan je last krijgen van slaapproblemen. Ook liggen burn-out, angststoornis en depressie op de loer bij aanhoudende stress.